นายจิรุตม์ วิศาลจิตร อธิบดีกรมการขนส่งทางบก ชี้แจงกรณึพบ NOx gas สารก่อมะเร็งลอยในอากาศโดยเฉพาะในกรุงเทพและปริมณฑลว่า รถยนต์ที่ใช้เครื่องยนต์สันดาปภายในถังเครื่องยนต์แก๊สโซลีน ก๊าซธรรมชาติอัด และเครื่องยนต์ดีเซล จะมีการปล่อยมลพิษหลังจากที่เกิดการเผาไหม้เชื้อเพลิง ซึ่งประกอบด้วยก๊าซและฝุ่นละอองชนิดต่าง ๆ เช่น CO2, CO, HC, SOx, NOx และ PM เป็นต้น ซึ่งจะต้องมีปริมาณไม่เกินตามมาตรฐานที่กำหนดไว้
สำหรับรถที่อยู่ระหว่างการใช้งาน กรมควบคุมมลพิษ ได้ประกาศกำหนดเกณฑ์มาตรฐานควันดําที่ใช้สำหรับการตรวจสภาพรถ จะต้องมีค่าความทึบแสงไม่เกิน 45% (Opacity) ซึ่งเป็นมาตรฐานที่ใช้กับทั้งรถเก่าและรถใหม่ รถที่ไม่เป็นไปตามเกณฑ์จะไม่ผ่านการตรวจสภาพรถและจะต้องดำเนินการแก้ไขทันที
นายศักดิ์สยาม ชิดชอบ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงคมนาคม ได้สั่งการให้กรมการขนส่งทางบกร่วมกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการแก้ไขปัญหาดังกล่าว เพิ่มความเข้มงวดกวดขันตรวจสอบควันดำรถบรรทุกและรถโดยสารที่ใช้งานบนท้องถนนทั่วประเทศ จำนวนทั้งสิ้น 255,379 คัน พบรถที่มีค่าควันดำเกินกำหนดและพ่นห้ามใช้ จำนวน 1,922 คัน ซึ่งผู้ประกอบการและเจ้าของรถทุกคันต้องดำเนินการแก้ไขและผ่านการตรวจสภาพกับสำนักงานขนส่งจึงจะนำรถกลับไปใช้งานได้อีกครั้ง
มาตรการแก้ไขปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM2.5 มีแนวทางดังนี้
1.เข้มงวดการตรวจสภาพรถ ทั้งรถตามกฎหมายว่าด้วยรถยนต์ ตามพระราชบัญญัติรถยนต์ พ.ศ. 2522 และพระราชบัญญัติการขนส่งทางบก พ.ศ. 2522 โดยทำการขยายผลให้สำนักงานขนส่งพื้นที่ / สำนักงานขนส่งจังหวัด และสำนักงานขนส่งสาขาทุกแห่งตรวจวัดควันดำรถทุกประเภทที่มาดำเนินการทางทะเบียนและภาษีรถ เช่น การโอนรถ การเปลี่ยนสีรถ เป็นต้น แม้การดำเนินการดังกล่าวตามกฎหมายไม่ได้กำหนดให้ต้องตรวจสภาพรถก็ตาม ทั้งนี้เพื่อควบคุมรถที่มีค่าควันดำเกินกว่าที่กฎหมายกำหนดมิให้เข้ามาในเขตกรุงเทพมหานคร
2.การตรวจวัดควันดำบนท้องถนน ส่งผู้ตรวจการออกตรวจสอบควันดำรถบรรทุกและรถโดยสารบนถนนสายหลักและสายรองทั่วประเทศต่อเนื่องทั้งปี เพื่อควบคุม กำกับ ดูแลความปลอดภัยในการขนส่งทางถนนของประเทศ / กำหนดให้เจ้าของรถต้องดูแลอุปกรณ์ส่วนควบของรถที่นำมาใช้งานบนท้องถนนให้มีสภาพมั่นคงแข็งแรงไม่ก่อให้เกิดอันตรายต่อประชาชนและผู้ใช้รถใช้ถนนร่วมกัน หากตรวจพบค่าควันดำเกินกำหนดจะลงโทษเปรียบเทียบปรับสถานหนัก และสั่งห้ามใช้รถด้วยการพ่นข้อความ “ห้ามใช้” ที่กระจกหน้ารถด้านซ้าย ซึ่งรถนั้นจะไม่สามารถใช้งานได้อีกต่อไปจนกว่าจะนำไปแก้ไขสภาพเครื่องยนต์ไม่ให้ค่าควันดำเกินกำหนดและนำรถเข้าตรวจสภาพ ณ สำนักงานขนส่งเสียก่อน จึงจะลบข้อความห้ามใช้ออกแล้วนำรถไปใช้งานได้
สำหรับพื้นที่กรุงเทพมหานครและปริมณฑล กรมการขนส่งทางบก ส่งผู้ตรวจการ 16 ชุด ออกตรวจวัดควันดำรถบรรทุกและรถโดยสารสาธารณะบนถนนสายหลักและสายรองทุกวัน รวมทั้งสถานีขนส่งผู้โดยสารและสถานประกอบการขนส่ง ในช่วงที่มีภาวะค่าฝุ่นละอองสะสมในปริมาณสูง กรมการขนส่งทางบกได้ส่งผู้ตรวจการ ตั้งจุดตรวจวัดควันดำทุกวัน 20 จุด บนถนนสายหลักและสายรองในเขตกรุงเทพมหานคร 50 เขต
สำนักงานขนส่งจังหวัด 15 จังหวัด ที่รับผิดชอบพื้นที่ถนนสายหลักและสายรองที่เข้าสู่กรุงเทพมหานคร ได้แก่ สำนักงานขนส่งจังหวัดสมุทรสาคร สมุทรสงคราม นครปฐม ราชบุรี เพชรบุรี นนทบุรี ปทุมธานี พระนครศรีอยุธยา นครนายก สมุทรปราการ ชลบุรี ฉะเชิงเทรา อ่างทอง สระบุรี และสุพรรณบุรี ดำเนินการส่จะส่งผู้ตรวจการออกตรวจวัดควันดำรถรถบรรทุกและรถโดยสารในเขตพื้นที่รับผิดชอบ
ส่วนภูมิภาค 61 จังหวัดทั่วประเทศ กรมการขนส่งทางบกโดยสำนักงานขนส่งจังหวัดทั่วประเทศ ดำเนินการส่ส่งผู้ตรวจการออกตรวจวัดควันดำรถบรรทุกและรถโดยสารสาธารณะบนถนนสายหลักและสายรองในพื้นที่ และให้เพิ่มความถี่ในการออกตรวจในช่วงภาวะที่มีค่าฝุ่นละอองสะสมในปริมาณสูง
3.กองตรวจการขนส่งทางบก ร่วมกับ กรมควบคุมมลพิษ กองบังคับการตำรวจจราจร และกรุงเทพมหานคร ออกตรวจวัดควันดำรถบริเวณที่มีค่าฝุ่นละออง PM 2.5 สูง ในเขตกทม. และพื้นที่ต่อเนื่อง เพื่อลดปัญหาค่าฝุ่นละออง PM 2.5 สูงในเขตกรุงเทพมหานครชั้นใน
4.สำนักงานขนส่งจังหวัด ร่วมกับ สถานีตำรวจภูธรจังหวัด ตรวจวัดควันดำรถบนท้องถนนทั่วประเทศ กรมการขนส่งทางบกร่วมกับสมาคมผู้ประกอบการรถขนส่งทั่วไทย ตรวจวัดควันดำรถโดยสารไม่ประจำทาง ณ สถานประกอบการ หรือจุดที่กำหนด เพื่อลดปัญหาการจราจรในการตั้งจุดตรวจ
5.เข้มงวดการตรวจสภาพรถของสถานตรวจสภาพรถเอกชน (ตรอ.) โดยจัดตั้งศูนย์ควบคุมการตรวจสภาพรถ (VICC) เพื่อควบคุมตรวจสอบการดำเนินการตรวจสภาพรถแบบเรียลไทม์ผ่านกล้อง CCTV ใช้เครื่องวัดควันดำระบบวัดความทึบแสง แทนเครื่องวัดควันดำระบบกระดาษกรอง เพื่อประสิทธิภาพในการตรวจวัด และควบคุมการตรวจสภาพรถของ ตรอ. ให้เข้มงวดการตรวจวัดควันดำรถยนต์
6.กรมการขนส่งจำกัดได้กำชับองค์การขนส่งมวลชนกรุงเทพ (ขสมก.) และบริษัท ขนส่ง จำกัด (บขส.) ให้เข้มงวดตรวจสอบสภาพรถโดยสารไม่ให้ปล่อยควันดำขณะนำมาใช้งานบนถนน
7.สมาคมผู้ประกอบการรถขนส่ง ตรวจวัดควันดำรถโดยสารและรถบรรทุก ณ สถานประกอบการ รวมถึงเพิ่มจุดบริการตรวจสภาพรถ ณ สถานีขนส่งสินค้าพุทธมณฑล สถานีขนส่งสินค้าร่มเกล้า และสถานีขนส่งสินค้าคลองหลวง
8.ส่งเสริมการใช้รถพลังงานสะอาดหรือพลังงานทางเลือกที่เป็นมิตรต่อสิ่งแวดล้อม เช่น การนำรถยนต์ไฟฟ้า รถยนต์ที่ใช้ก๊าซ NGV เป็นเชื้อเพลิง มาใช้ในระบบขนส่งสาธารณะและขนส่งสินค้าทดแทน การใช้น้ำมันเชื้อเพลิง โดยได้พิจารณากำหนดมาตรการด้านภาษี กำหนดหลักเกณฑ์การพิจารณาคัดเลือกผู้ประกอบการขนส่งฯ ให้สอดคล้องกับนโยบายขับเคลื่อนยานยนต์ไฟฟ้า และส่งเสริมให้ภาคเอกชนนำรถพลังงานสะอาดมาให้บริการ โดยปัจจุบันมีรถโดยสารสาธารณะพลังงานไฟฟ้าที่จดทะเบียนและนำมาใช้งานให้บริการประชาชนแล้ว จำนวน 1 เส้นทาง ได้แก่ สาย 35 พระประแดง–สายใต้ใหม่ สำหรับประชาชนหากพบเห็นรถปล่อยควันดำสามารถแจ้งมาที่สายด่วน 1584 ตลอด 24 ชั่วโมง
นอกจากนี้ กองการจัดการคุณภาพอากาศและเสียงสำนักสิ่งแวดล้อม กทม. เผยผลการตรวจวัดฝุ่นละอองขนาดไม่เกิน 2.5 ไมครอน (PM2.5) วันที่ 23 ตุลาคม พ.ศ. 2564 เวลา 07.00 น. ค่าเฉลี่ย 24 ชั่วโมง พบว่า ไม่เกินค่ามาตรฐานทุกพื้นที่ที่มีการตรวจวัด โดยตรวจวัดได้ในช่วง 10-33 ไมโครกรัม/ลูกบาศก์เมตร (มคก./ลบ.ม.) (ค่ามาตรฐานเฉลี่ย 24 ชั่วโมงอยู่ที่ 50 ไมโครกรัมต่อลูกบาศก์เมตร) คุณภาพอากาศส่วนใหญ่อยู่ในระดับดีมาก ค่า PM2.5 มีแนวโน้มลดลง
