พลเอก อนุพงษ์ เผ่าจินดา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย กล่าวว่า ที่ผ่านมารัฐบาลให้ความสำคัญกับกลุ่มบุคคลที่ไม่มีสัญชาติที่อาศัยอยู่ในประเทศไทย และมีมาตรการและแนวทางการปฏิบัติ ทั้งในเชิงนโยบาย การออกมาตรการต่าง ๆ ให้กับกลุ่มบุคคลที่ไม่มีสัญชาติที่อยู่ในประเทศไทยแบ่งออกเป็นกลุ่ม ๆ แตกต่างกันไป ทั้งเรื่องการให้สถานะ สิทธิและสวัสดิการพื้นฐานที่ควรจะได้รับ ทั้งด้านการศึกษา สุขภาพ การเดินทาง ฯลฯ โดยแบ่งเป็น 2 กลุ่มใหญ่ ๆ คือ 1) กลุ่มชนกลุ่มน้อย/กลุ่มชาติพันธุ์ จำนวน 481,140 ราย ซึ่งมีทั้งผู้ที่อพยพเข้ามาในประเทศไทย จำนวน 349,692 ราย และกลุ่มบุตรที่เกิดในประเทศไทย จำนวน 131,448 ราย และ 2) กลุ่มต่างด้าวอื่น ๆ จำนวน 453,481 ราย ทั้ง (1) กลุ่มต่างด้าวที่ได้รับอนุญาตให้มีถิ่นที่อยู่ จำนวน 54,666 ราย (2) กลุ่มบุตรที่เกิดในประเทศไทย จำนวน 66,522 ราย และ (3) กลุ่มบุคคลที่ไร้รัฐไร้สัญชาติ หรืออ้างว่าเป็นคนไทยแต่ไม่สามารถหาหลักฐานมาพิสูจน์ยืนยันตัวบุคคลได้ รวมถึงที่อ้างว่าเป็นชนกลุ่มน้อยที่ตกหล่นจากการสำรวจ จำนวน 72,832 ราย
.
พลเอก อนุพงษ์ เผ่าจินดา รัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย กล่าวเพิ่มเติมในรายละเอียดว่า แนวทางการดำเนินการต่อกลุ่มที่ 1 (กลุ่มชนกลุ่มน้อย/กลุ่มชาติพันธุ์) รัฐบาลได้ดำเนินการ (1) แก้ไขปัญหาบุคคลที่ไม่มีเอกสารทะเบียนราษฎร เพื่อเป็นการสร้างอัตลักษณ์ จัดทำฐานข้อมูลรายการบุคคล การออกบัตรประจำตัว เพื่อไว้ในการแสดงตน และจำแนกคุณสมบัติต่าง ๆ เพื่อรอการพัฒนาสถานะตามคุณสมบัติที่กฎหมายกำหนด อาทิ การสำรวจจัดทำทะเบียนประวัติ (บัตรสีชมพูและบัตรสีขาว) เพื่อให้สามารถพักอาศัยในประเทศไทยได้ การรับแจ้งเกิดและออกสูติบัตร การจัดทำบัตรประจำตัวประชาชนคนซึ่งไม่มีสัญชาติไทย (2) การแก้ไขปัญหาเรื่องสิทธิอาศัยในประเทศไทย ได้กำหนดหลักเกณฑ์การพัฒนาสถานะให้สิทธิอาศัยอยู่อย่างถาวร (ได้รับใบถิ่นที่อยู่) ของคนกลุ่มนี้ โดยต้องมีภูมิลำเนาอาศัยอยู่ในประเทศไทยไม่น้อยกว่า 15 ปี และมีคุณสมบัติครบตามที่กฎหมายสัญชาติกำหนด เมื่อได้รับใบถิ่นที่อยู่ถาวรแล้วสามารถที่จะพัฒนาไปให้ถึงการได้รับสัญชาติไทยได้โดยการขอแปลงสัญชาติตามกฎหมายสัญชาติต่อไป และ (3) การแก้ไขปัญหาสัญชาติและสถานะบุคคลเฉพาะผู้เกิดในราชอาณาจักร ได้กำหนดหลักเกณฑ์การพัฒนาสถานะการได้สัญชาติไทย โดยต้องมีบิดามารดาเป็นชนกลุ่มน้อย/กลุ่มชาติพันธุ์ และอพยพเข้ามาและมีภูมิลำเนาอาศัยอยู่ในประเทศไทยไม่น้อยกว่า 15 ปี และมีคุณสมบัติครบตามที่กฎหมายสัญชาติกำหนด สามารถพัฒนาไปถึงการได้รับสัญชาติไทยได้ สำหรับแนวทางการดำเนินการต่อกลุ่มที่ 2 (กลุ่มต่างด้าวอื่น ๆ) รัฐบาลมีแนวทางในการแก้ปัญหาและพัฒนาสถานะของบุคคลกลุ่มนี้โดย (1) แก้ไขปัญหาบุคคลที่ไม่มีเอกสารทะเบียนราษฎร ซึ่งกลุ่มคนต่างด้าวที่ได้รับอนุญาตให้มีถิ่นที่อยู่ในประเทศไทย (ถือใบสำคัญถิ่นที่อยู่และใบสำคัญประจำตัวคนต่างด้าว) จะมีสถานะเป็นผู้ได้รับสิทธิอาศัยถาวรในประเทศไทย สามารถพัฒนาสถานะไปสู่การขอสัญชาติได้ (2) การแก้ไขปัญหาสัญชาติเฉพาะบุตรที่เกิดในประเทศไทย ได้กำหนดหลักเกณฑ์การพัฒนาสถานะการได้สัญชาติไทยของคนกลุ่มนี้ โดยต้องศึกษาจบปริญญาตรีก็สามารถที่จะเข้าสู่กระบวนการขอถือสัญชาติเป็นไทยหากมีคุณสมบัติครบตามที่กฎหมายสัญชาติกำหนด และ (3) กลุ่มไร้รัฐ ไร้สัญชาติ และกลุ่มตกหล่นจากการสำรวจ ขณะนี้ให้ขึ้นทะเบียนประวัติและบัตรประจำตัวบุคคลไม่มีสถานะทางทะเบียนเป็นเวลา 5 ปี หากมีคุณสมบัติครบตามที่กำหนดก็จะได้รับสิทธิให้อาศัยอยู่ในราชอาณาจักรได้เป็นการชั่วคราว แต่ส่วนสิทธิการมีใบถิ่นที่อยู่ถาวรรัฐบาลยังไม่มีแนวทางในการให้ถิ่นที่อยู่ถาวรแต่อย่างใด กล่าวโดยสรุปคือ รัฐบาลได้มีการพัฒนาสถานะของราษฎรผู้ไม่มีสัญชาติไทยตามลำดับขั้นตอนเพื่อพัฒนาไปสู่การมีสัญชาติไทยตามที่กฎหมายกำหนด
