จากกรณีมีสื่อมวลชนเผยแพร่ข่าว กล่าวอ้างว่า กระทรวงฯ ได้ลดคุณลักษณะการรักษาความปลอดภัยของเล่มหนังสือเดินทางเพื่อให้ราคาต่ำลงและอาจถูกปฏิเสธเข้าเมืองได้ นั้น
นางสาวบุษฎี สันติพิทักษ์ อธิบดีกรมสารนิเทศและโฆษกกระทรวงการต่างประเทศ ชี้แจงถึงการดำเนินการเรื่องหนังสือเดินทางอิเล็กทรอนิกส์ (e-passport) แบบใหม่ ดังนี้
- การพิจารณาข้อเสนอสำหรับโครงการจ้างผลิตหนังสือเดินทางอิเล็กทรอนิกส์ ระยะที่ 3 ใช้เกณฑ์การประเมิน price performance ซึ่งได้กำหนดสัดส่วนคะแนนด้านราคาไว้ที่ร้อยละ 40 และคะแนนด้านประสิทธิภาพไว้ที่ร้อยละ 60 ผู้ชนะจึงอาจไม่ใช่ผู้ที่เสนอราคาต่ำสุด แต่ต้องเป็นผู้ยื่นข้อเสนอที่ได้คะแนนราคา-ประสิทธิภาพรวมสูงสุด ดังนั้น การที่กล่าวอ้างว่าลดราคาหาผู้ชนะประมูล จึงคลาดเคลื่อนต่อความเป็นจริง
- กระทรวงการต่างประเทศ ให้ความสำคัญกับคุณลักษณะความปลอดภัยของหนังสือเดินทางมาโดยตลอดและโดยเฉพาะหนังสือเดินทางรุ่นใหม่ที่ได้เพิ่มการจัดเก็บข้อมูลชีวมาตรเพิ่มขึ้นจากเดิม โดยมีการจัดเก็บม่านตา (iris) เพิ่มขึ้นจากการจัดเก็บเพียงใบหน้าและลายนิ้วมือ ซึ่งข้อมูลชีวมาตรดังกล่าว เป็นคุณลักษณะความปลอดภัยสำคัญสูงสุดในการป้องกันการปลอมแปลงหนังสือเดินทาง จึงเห็นได้ว่า หนังสือเดินทางรุ่นใหม่ของไทยมีมาตรฐานสูงกว่าที่ ICAO กำหนด และปลอมแปลงได้ยากกว่าเดิม
- สำหรับข้อกล่าวอ้างว่า มีการลดสเป๊กความปลอดภัยของหนังสือเดินทาง นั้น ขอเรียนว่า ตาม TOR ของโครงการหนังสือเดินทางฯ ในระยะที่ 3 กระทรวงฯ ได้กำหนดคุณลักษณะให้เปิดกว้างรับเทคโนโลยีต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นเทคโนโลยีที่ใช้อยู่เดิม หรือเทคโนโลยีใหม่ แต่ที่สำคัญรูปแบบด้านความปลอดภัยต้องเทียบเท่าหรือดีกว่าของเดิม โดยข้อกำหนดขั้นต่ำเรื่อง การสร้างภาพเสมือนจริงด้วยเลเซอร์เป็นรูปใบหน้าของผู้ถือหนังสือเดินทางบนหน้าข้อมูล เป็นข้อกำหนดที่สูงกว่าที่ ICAO กำหนด และเปิดกว้างรับเทคโนโลยีใหม่ รวมถึงยอมรับเทคโนโลยีเดิม
- ทั้งนี้ ไม่ได้หมายความว่า มีการลดสเป๊กหนังสือเดินทางลงหากแต่เปิดกว้างรับนวัตกรรมและเทคโนโลยีที่พัฒนาขึ้นมาใหม่ด้วย ดังนั้น จึงขึ้นอยู่กับผู้ยื่นข้อเสนอว่าจะใช้เทคโนโลยีใด ซึ่งเป็นคุณลักษณะด้านการป้องกันการปลอมแปลงรูปถ่ายที่เป็นมาตรฐานสากลและเป็นที่ยอมรับ
- ประเทศไทยใช้เทคโนโลยี Image Perforation ที่ได้มีการกล่าวถึงในรายงานข่าวข้างต้นมาตั้งแต่ปี 2556 ซึ่งเป็นเทคโนโลยีที่มีมากว่า 20 ปี และในช่วงระยะเวลาดังกล่าวได้มีการพัฒนาเทคโนโลยีใหม่ๆ ขึ้นมาที่สมควรได้รับการพิจารณาด้วย ดังเช่นในกรณีของหนังสือเดินทางของประเทศอื่นๆ ในการประกวดราคาครั้งนี้ กระทรวงฯ ได้ใช้ระบบ e bidding ซึ่งผู้ยื่นข้อเสนอทุกราย สามารถเสนอราคาได้เพียงครั้งเดียวตามระบบการจัดซื้อจัดจ้างภาครัฐ (e-GP) ของกระทรวงการคลัง
