กระทรวงสาธารณสุขร่วมกับภาคีเครือข่าย ทั้งภาครัฐ เอกชนและภาคประชาสังคม กำหนดให้วันที่ 1 กรกฎาคมของทุกปีเป็น “วันรณรงค์ตรวจเอชไอวี” หรือ VCT Day (Voluntary Counseling and Testing Day) เพื่อส่งเสริมให้การตรวจหาการติดเชื้อเอชไอวีเป็นเรื่องปกติ ช่วยให้ประชาชนทราบสถานะสุขภาพของตนเองและเข้าสู่ระบบการดูแลรักษาได้โดยเร็ว นำไปสู่การลดการแพร่เชื้อและลดอัตราการเสียชีวิตจากโรคที่เกี่ยวข้อง
ประเทศไทยมีเป้าหมายยุติปัญหาเอดส์ภายในปี 2573 ตามยุทธศาสตร์แห่งชาติ พ.ศ. 2560 – 2573 โดยมุ่งสู่เป้าหมาย “ไม่ติด – ไม่ตาย – ไม่ตีตรา” ซึ่งต้องอาศัยความร่วมมือจากทุกภาคส่วน พร้อมส่งเสริมให้ประชาชนมีความรู้ เข้าใจและกล้าตรวจเมื่อมีความเสี่ยง
เพื่อสร้างความตระหนักในปี 2568 นี้ กระทรวงสาธารณสุขจึงใช้แนวคิด “เอชไอวี ตรวจเร็ว รู้ทัน ป้องกันได้ ตรวจได้ด้วยตนเอง” โดยแบ่งสารหลักออกเป็น 3 แนวทางคือ
ตรวจเร็ว
การตรวจเอชไอวีคือ ก้าวแรกของการดูแลสุขภาพตนเองและผู้อื่น คนไทยสามารถรับบริการตรวจฟรีปีละ 2 ครั้ง ตามสิทธิ สปสช. เพียงยื่นบัตรประชาชนที่โรงพยาบาล หลังมีความเสี่ยงราว 30 วัน รู้ผลภายในวันเดียว หรือเลือกตรวจด้วยตนเองที่บ้านด้วยชุด HIV Self-Test ซึ่งสะดวก รวดเร็ว ปลอดภัย ให้ผลเบื้องต้นภายใน 20 นาที
รู้ทัน
หากพบว่าติดเชื้อ จะเข้าสู่ระบบรักษาด้วยยาต้านไวรัสได้ทันที ฟรี ครอบคลุมทุกสิทธิ (Same Day ART) ช่วยป้องกันโรคฉวยโอกาส และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น หากไม่พบเชื้อ ก็จะได้คลายกังวล พร้อมรับคำแนะนำในการป้องกันเชื้ออย่างเหมาะสมในอนาคต
ป้องกันได้
หากรู้สถานะตั้งแต่เนิ่นๆ และได้รับยาต้านไวรัสอย่างต่อเนื่องจนสามารถกดไวรัสในเลือดต่ำกว่า 200 copies/ml ก็จะไม่ถ่ายทอดเชื้อได้อีก หรือที่เรียกว่า U=U (Undetectable = Untransmittable) ซึ่งถือเป็นการรักษาเพื่อป้องกันการแพร่เชื้อ และหากใช้ถุงยางอนามัยอย่างสม่ำเสมอร่วมกับยา PrEP (ก่อนสัมผัสเชื้อ) หรือ PEP (หลังสัมผัสเชื้อ) ก็จะยิ่งเพิ่มประสิทธิภาพในการป้องกัน
ตรวจได้ด้วยตนเอง
การตรวจเอชไอวีด้วยตนเอง เป็นทางเลือกที่สะดวก ปลอดภัย ไม่ต้องเปิดเผยตัวต่อบุคคลอื่น สามารถใช้ชุดตรวจที่ผ่าน อย. เก็บตัวอย่างจากเลือดปลายนิ้ว หรือสารน้ำในช่องปาก โดยสามารถขอรับฟรีที่หน่วยบริการหรือผ่านแอป “เป๋าตัง” หากผลตรวจพบเชื้อ ควรรีบเข้ารับการยืนยันและรักษา หากไม่พบเชื้อ ก็ควรป้องกันต่อเนื่อง เพื่อให้ผลตรวจเป็นลบตลอดไป
เนื่องในวันรณรงค์ตรวจเอชไอวี 1 กรกฎาคม 2568 นี้ กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข ขอเชิญชวนทุกภาคส่วนและสื่อมวลชนร่วมขับเคลื่อนการสื่อสารและจัดกิจกรรมรณรงค์ เพื่อให้ประชาชนกล้าตรวจ รู้สถานะของตนเองและเข้าสู่กระบวนการรักษาโดยเร็ว สร้างคุณภาพชีวิตที่ดี ปลอดภัยและเป็นส่วนหนึ่งของเป้าหมายใหญ่ในการยุติปัญหาเอดส์ของประเทศไทย
ผู้สนใจสามารถติดตามข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่ เว็บไซต์กองโรคเอดส์และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ กรมควบคุมโรค https://ddc.moph.go.th/das และร่วมกิจกรรมออนไลน์ตลอดเดือนกรกฎาคม ได้ที่ Facebook: กองโรคเอดส์และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ กรมควบคุมโรค
