กรณีพระธาตุโนนตาล โบราณสถานเก่าแก่ ในพื้นที่บ้านธาตุ หมู่ 9 ตำบลโนนตาล อำเภอท่าอุเทน จังหวัดนครพนม พังทลายลงทั้งองค์ เมื่อวันที่ 12 ตุลาคม 2568 เบื้องต้นพบว่า ฝนตกหนักต่อเนื่องในพื้นที่ เป็นสาเหตุสำคัญที่ทำให้ภายในองค์พระธาตุเกิดความชื้นสะสมและอุ้มน้ำ จนกระทบต่อโครงสร้างภายในที่มีรอยร้าวอยู่ก่อนแล้ว
นางสาวซาบีดา ไทยเศรษฐ์ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงวัฒนธรรม เผยว่า หลังรับรายงานจากกรมศิลปากร ได้สั่งการให้เจ้าหน้าที่ลงพื้นที่ตรวจสอบทันที พร้อมประสานหน่วยงานท้องถิ่นและพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติร้อยเอ็ด เข้าสำรวจและเก็บรวบรวมวัตถุโบราณภายในซากพระธาตุ เพื่อป้องกันการสูญหาย ขณะเดียวกัน ได้กันพื้นที่โดยรอบและตั้งเจ้าหน้าที่เฝ้าระวังความปลอดภัยอย่างเข้มงวด
องค์พระธาตุโนนตาล เป็นโบราณสถานที่มีอายุประมาณ 88 ปี ได้รับการขึ้นทะเบียนจากกรมศิลปากรเมื่อปี พ.ศ. 2560 ที่ผ่านมา เคยปรากฏรอยร้าวและมีการเอียงตัวของโครงสร้างจนกระทั่งสำนักศิลปากรที่ 9 อุบลราชธานี ได้เข้าตรวจสอบและอยู่ระหว่างการดำเนินโครงการบูรณะและปรับภูมิทัศน์โบราณสถาน (เจดีย์) วัดพระธาตุโนนตาล โดยมีพระครูอุดมกิจพิพัฒน์ รองเจ้าคณะอำเภอท่าอุเทน รักษาการเจ้าอาวาสวัดพระธาตุโนนตาลในปัจจุบัน
ด้านนายวรวิทย์ พิมพนิตย์ รองผู้ว่าราชการจังหวัดนครพนม ได้สั่งการให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องดำเนินการตามขั้นตอน ได้แก่ การลงบันทึกประจำวัน การตั้งคณะกรรมการสอบสวนข้อเท็จจริง คณะกรรมการตรวจสอบทรัพย์สินของมีค่า และประสานกรมศิลปากรเข้าดำเนินการบูรณะปฏิสังขรณ์ นอกจากนี้ ทางอำเภอท่าอุเทนได้ดำเนินมาตรการเร่งด่วน ได้แก่ การติดตั้งไฟส่องสว่างรอบองค์พระธาตุเพื่อป้องกันอันตราย จัดเวรยามดูแลรักษาความปลอดภัยในพื้นที่
เบื้องต้น สำนักศิลปากรที่ 9 อุบลราชธานี ได้ประชุมร่วมกับวัดพระธาตุ หน่วยงานท้องถิ่นและชาวบ้าน เพื่อวางแนวทางการฟื้นฟูโดยอ้างอิงแนวทางเดียวกับการบูรณะ ให้คงคุณค่าทางสถาปัตยกรรมและประวัติศาสตร์ไว้ครบถ้วน โดยใช้กรอบงบฯ เดิมร่วมกับงบเพิ่มเติมในปี 2570 เพื่อเร่งให้แล้วเสร็จอย่างสมบูรณ์
นางสาวซาบีดา กล่าวว่า เหตุการณ์ครั้งนี้ถือเป็นความสูญเสียทางจิตใจของคนในพื้นที่และพุทธศาสนิกชนทั่วประเทศ กระทรวงฯ จะดำเนินการบูรณะทุกขั้นตอนด้วยความโปร่งใส รอบคอบ และเคารพต่อคุณค่าทางประวัติศาสตร์ เพื่อให้พระธาตุโนนตาลได้กลับมายืนหยัดอีกครั้งอย่างสง่างามและยั่งยืน
