ท่ามกลางความผันผวนของพื้นที่ 4 จังหวัดชายแดนภาคใต้ วิถีชีวิตและภูมิปัญญาดั้งเดิมยังคงดำรงอยู่ โดยเฉพาะชุมชนปาตาบาระ อำเภอสายบุรี จังหวัดปัตตานี ที่ช่างพื้นบ้านยังคงสืบสานการเขียนลวดลายอันเป็นเอกลักษณ์บน “เรือกอและ” เรือประมงขนาดเล็กถึงกลางที่โดดเด่นในภาคใต้ ทั้งในปัตตานีและนราธิวาส
ณ เพิงชั่วคราวริมทางในชุมชนปาตาบาระ กลุ่มช่างพื้นบ้านกำลังขะมักเขม้นสร้างสรรค์ลวดลายบนหัวเรือกอและอย่างประณีต ซึ่งถือเป็น “จิตวิญญาณแห่งเรือกอและ” เชื่อมโยงวิถีชีวิตของชาวประมงท้องถิ่น
แบเฮง ช่างพื้นบ้าน กล่าวว่า ลวดลายเหล่านี้สืบทอดกันมาแต่โบราณ ได้แรงบันดาลใจจากธรรมชาติและคติความเชื่อ เน้นสีฉูดฉาด เช่น แดง ส้ม เขียว น้ำเงิน และทอง เพื่อให้โดดเด่นในสายตาผู้พบเห็น การวาดลวดลายต้องใช้ความชำนาญและสมาธิสูง “มีบางคนมาฝึกวาดก็อยู่ได้ไม่นาน เพราะต้องอาศัยความอดทนและพยายามสูง ถึงจะทำได้” แบเฮงกล่าว
ลวดลายเหล่านี้ไม่เพียงสร้างความงดงาม แต่ยังเป็นสัญลักษณ์บ่งบอกศักดิ์ศรีของเจ้าของเรือ การลงสีและวาดแต่ละลำอาจใช้เวลาหลายวันถึงหลายสัปดาห์ ขึ้นอยู่กับความละเอียดของงาน และต้องอาศัยการถ่ายทอดจากรุ่นสู่รุ่น
อำเภอสายบุรี เมืองเก่าแก่ริมทะเลของปัตตานี มีชื่อเสียงด้านการทำประมงและหัตถกรรมเรือกอและ ช่างพื้นบ้านเหล่านี้คือผู้รักษา “มรดกแห่งวิถีชีวิต” ที่ไม่สูญหายไปตามกาลเวลา แต่ยังคงพริ้วไหวอยู่บนผืนไม้ เติมเต็มสีสันให้ทะเลชายแดนใต้ และย้ำให้เห็นว่าท่ามกลางสถานการณ์ที่ผันผวน ความงดงามทางศิลปวัฒนธรรมยังคงเบ่งบานอย่างเข้มแข็ง
