พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ทรงห่วงใยต่อสถานการณ์มลพิษทางอากาศจากฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM2.5 และเพื่อเป็นการพัฒนาประสิทธิภาพในการปฏิบัติการฝนหลวง ในการบรรเทาความเดือดร้อนให้แก่ประชาชนได้อย่างต่อเนื่องและรวดเร็ว จึงทรงพระกรุณาโปรดเกล้าโปรดกระหม่อม ให้จัดตั้งโรงผลิตสารฝนหลวง (น้ำแข็งแห้ง) ตามพระราชดำริ ณ ศูนย์ปฏิบัติการฝนหลวงทั่วประเทศ จำนวน 8 แห่ง เมื่อวันที่ 24 มีนาคม2568 และดำเนินการก่อสร้างโรงผลิตสารฝนหลวง (น้ำแข็งแห้ง) ตามพระราชดำริแห่งแรก ณ ศูนย์ปฏิบัติการฝนหลวงภาคใต้ตอนบน อำเภอชะอำ จังหวัดเพชรบุรี
โรงผลิตสารฝนหลวง (น้ำแข็งแห้ง) สามารถผลิตน้ำแข็งต่อชุดได้ 1 ตันต่อชั่วโมง และผลิตสูงสุดได้ 6 ตันต่อวัน ซึ่งขณะนี้การดำเนินการก่อสร้างแล้วเสร็จ จำนวน 5 แห่ง ณ ศูนย์ปฏิบัติการฝนหลวง ของกรมฝนหลวงและการบินเกษตร ได้แก่ ศูนย์ปฏิบัติการฝนหลวงภาคใต้ตอนบน จังหวัดเพชรบุรี ศูนย์ปฏิบัติการฝนหลวงภาคเหนือ จังหวัดตาก ศูนย์ปฏิบัติการฝนหลวงภาคเหนือตอนล่าง จังหวัดพิษณุโลก ศูนย์ปฏิบัติการฝนหลวงภาคตะวันออกเฉียงเหนือ จังหวัดขอนแก่น ศูนย์ปฏิบัติการฝนหลวงภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนล่าง จังหวัดบุรีรัมย์
จากปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM2.5 ที่เกิดขึ้นกับประเทศไทยในหลายปีที่ผ่านมา กรมฝนหลวงและการบินเกษตร ในฐานะหน่วยงานที่มีหน้าที่หลักด้านการดัดแปรสภาพอากาศ จึงได้มีการศึกษาวิจัยและพัฒนาเทคนิคการดัดแปรสภาพอากาศเพื่อดูดซับฝุ่นละอองและการลดอุณภูมิชั้นบรรยากาศผกผัน ทำให้เกิดช่องระบายฝุ่นละอองขึ้นสู่ชั้นบรรยากาศด้านบนด้วยการโปรยน้ำ น้ำเย็นและน้ำแข็งแห้ง ซึ่งเป็นเทคนิคการดัดแปรสภาพอากาศที่ได้ทำการศึกษาและทดลองใช้จริงในการบรรเทาปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM2.5 ในปีที่ผ่านมา และพบว่า การใช้น้ำแข็งแห้ง ทำให้การระบายฝุ่นละอองใต้ชั้นอุณหภูมิผกผันสู่ชั้นบรรยากาศด้านบนมีประสิทธิภาพสูงสุดและมีประสิทธิภาพในการเปิดชั้นอากาศมากกว่าการใช้น้ำและน้ำเย็น
